در آستانه رونمایی از 2 جلد فهرست موضوعی تفسیر تسنیم، حجتالاسلام والمسلمین آقای عمادی معاونت
محترم پژوهشی بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسرا و همچنین ریاست پژوهشگاه علوم وحیانی معارج به پاسداشت چاپ و رونمایی از این اثر، امور ذیل را بیان نمودند:
تفسیر تسنیم؛ دائرةالمعارف معارف قرآن کریم و ضرورت فهرست موضوعی آن
در طول تاریخ، تفاسیر فراوانی با ساختار، روشها و گرایشهای گوناگون برای پردهبرداری از قرآن به عنوان آخرین کتاب مقدس آسمانی و در راستای راهیابی به معارف عمیق آن نوشته شدهاند. از بهترین تفاسیر در تاریخ و در روزگار کنونى، تفسیر گرانسنگ تسنیم است که حقیقتاً «سَنام» و قله معرفت قرآنشناسانه روزگار معاصر است.
پیوند «تسنیم» با المیزان و جایگاه آن در میان محققان
تفسیر تسنیم برای طیف وسیعی از مخاطبان، از محققان حوزوی تا فرزانگان دانشگاهی و پژوهشگران علوم انسانی قابل استفاده بوده و در امتداد تفسیر «المیزان» اثر علامه طباطبایی (ره) قرار گرفته و به تعبیر استاد معظم علامه جوادی «المیزانِ فارسی» است؛ نه «فارسیِ المیزان». نوآوری های تسنیم نسبت به المیزان در کتاب «سنام معرفت قرآن» ذکر شده است.
منهج اجتهادی و جامعیت در روشها و گرایشها
این تفسیر، دارای ويژگیهای متعددی است که در میان آنها جامعیت در برخورداری از منهج اجتهادى جامع (دربردارنده روشهاى تفسيرىِ قرآن با قرآن، قرآن با سنت، قرآن با عقل تجريدى و قرآن با عقل تجربى)، همچنين بهرهمندى از گرايش جامع (معرفتى، اعتقادى، اخلاقى و تربيتى و سياسى و اجتماعى) و توجه خاص به تفکر عقلى و عرفان و شهود، و نيز شکلگيرى اين تفسير در دوران حاکميت نظام اسلامى و توجه خاص به نيازها، اقتضائات و چالشهاى آن، بسیار اهمیت دارد.
تلفیق تفسیر ترتیبی و موضوعی
گرچه تسنیم از جهت روشی، تفسیر ترتیبی است، اما به موضوعات و تفسیر موضوعی اهتمام ویژه دارد، ازاینرو به نوعی تفسیر موضوعی نیز شمرده میشود. این اثر به دامنه گستردهای از معارف قرآن پرداخته و پاسخگوی نیازهای متنوع پژوهشگران است و نوعی «دائرةالمعارف» مهم برای معارف قرآن کریم محسوب میشود.
مبنای اعتقادی شیعی در نگرش مفسر
دیدگاه اعتقادی علامه جوادی آملی دام ظله بر اساس مکتب شیعه و آموزههای اهلبیت (ع) در این تفسیر بهطور برجسته دیده میشود. این اندیشه قرآنی کوشیده است مسائل فردی و اجتماعی را در حوزههای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی با نگاه مکتب اهلبیت (ع) تفسیر کند.
تجلیل رهبر معظم انقلاب از تفسیر تسنیم
بر همین اساس، مقام عظمای ولایت، حضرت آیت الله العظمی امام خامنهای ـ دامت برکاته ـ در دیدار با دستاندرکاران «همایش بینالمللی تفسیر تسنیم» در تاریخ چهارم اسفندماه 1403 هـ.ش فرمودند: «انصافاً تفسیر تسنیم جزء افتخارات شیعه است، جزء افتخارات حوزه است و ما خدا را شکر میکنیم بر اینکه این کار انجام گرفت».
ضرورت تدوین فهرست فنی و تفسیر موضوعی از نگاه معظم رهبری
با توجه به این جایگاه و پایان یافتن انتشار تفسیر تسنیم، تنظیم و تدوین تفسیر موضوعی ضرورت داشت؛ همانگونه که رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی خامنهای (دامت برکاته) در دیدار دستاندرکاران برگزاری «همایش بینالمللی تفسیر تسنیم» فرمودند:
«به نظر من، این تفسیر احتیاج دارد به یک فهرست فنّی کامل. تفسیر، فهرست لازم دارد. این تفسیر، فهرست فنّی لازم دارد تا هم موضوعات بیان بشود، هم ترتیب حروف با [ترتیب] الفبایی ملاحظه بشود که اگر انسان مثلاً فرض کنید که راجع به فلان موضوع میخواهد بداند در این تفسیر چه هست، بتواند بهزودی پیدا کند آنها را و استفاده کند. بنابراین، هم تفسیر است؛ هم به یک معنا دایرة المعارف است».
آغاز و انجام فهرست موضوعی تسنیم
پس از سخنرانی مقام معظم رهبری-مد ظله العالی- در اسفند ماه ۱۴۰۳، پژوهشگاه علوم وحیانی معارج وابسته به بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء به صورت جدی، طرح «فهرست موضوعی تسنیم» را آغاز کرد و به لطف الهی و عنایت خدای سبحان با مشارکت برخی از محققان تفسیر تسنیم، اساتید تفسیر و پژوهشگران آشنا به فعالیتهای دائرة المعارفی و اصطلاحنامهنویسی و همه عزیزان دستندرکار، تنظیم و تدوین این اثر ارزشمند در کمتر از یک سال تمام شد و هم اکنون که در پایان آبان ماه هستیم، این کتاب در حال صفحهبندی نهایی است و به حول و قوه الهی در آذر ماه رونمایی شده و در دسترس عموم علاقهمندان قرار خواهد گرفت.با تمام وجود خدای متعال را شاکریم که این توفیق را نصیب کرد.
الحمدلله رب العالمین